بیماری دیابت

دیابت یا بیماری قندی به علت ناتوانی بدن در تولید یا مصرف انسولین پدید می آید . انسولین ماده ای است كه در بدن توسط لوزالمعده تولید می شود و باعث میگردد قند یا به عبارتی مهمترین منبع انرژی بدن مورد استفاده قرار گیرد

1- بیشتر كودكان به 2 یا 3 بار تزریق روزانه انسولین نیاز دارند كه در زمانهای معین در هر روز انجام می شود.
2- بیشتر كودكان به بیش از یك نوع انسولین نیاز دارند.
3- چه نوع انسولین و چند بار تزریق در روز مورد نیاز است را پزشك شما تعیین میكند زیرا احتیاج افراد مختلف ، یكسان نیست.
4- تزریق انسولین ممكن است سبب تجمع نا مناسب بافت چربی یا تحلیل رفتن بافت چربی در منطقه تزریق شود . برای جلوگیری از این پیامد بهتر است هر دو بار جای تزریق را عوض كنید.
5- با محبت و ملایمت به كودك توضیح دهیداگرچه تزریق انسولین دردناك است، برای سلامتی او ضروری می باشد.
6- باید سعی كنید كه تزریقات با حداقل مقاومت كودك انجام شود؛‌ از این رو مقدار انسولین لازم را دور از دید كودك در سرنگ بكشید و سپس با حداقل سر و صدا و ترساندن او آن را تزریق نمایید . از وعده و وعید یا ترساندن كودك برای تزریق انسولین اجتناب كنید.
7- وقتی كودكتان بزرگتر شد باید خود مسؤولیت تزریق انسولین را به عهده بگیرید. در این مورد آموزش لازم را به او بدهید.

1- باید بدانیم رژیم غذایی مناسب و منظم در كنار تزریق انسولین برای كنترل بیماری كودك دیابتی اهمیت زیادی دارد تا مانع افت قند خون ( هیپوگلیسمی ) شود.
2- كودك دیابتی در طول روز باید علاوه بر وعده های غذای اصلی ،‌حداقل سه نوبت نیز ازمواد غذایی مناسب به عنوان وعده های فرعی ( در مجموع حداقل 6 وعده غذا در روز ) استفاده نماید . در وعده های غذایی فرعی باید حتماً مواد نشاسته ای گنجانده شود.
3- تغذیه قبل از خواب كودك مهم است زیرا از افت قند در طول شب جلوگیری میكند .
4- رژیم غذایی مناسب شامل مواد نشاسته ای مثل نان، سیب زمینی ، ‌برنج ، حبوبات ، لبنیات تخم مرغ و گوشت است. چربی غذا باید كم و بیشتر از نوع نباتی باشد و ازغذاهای پرفیبر استفاده گردد.
5- مقدارغذای مناسب برای كودك براساس میزان مصرف انسولین باید به صورت منقسم برای كودك تنظیم شود. در این كار متخصص تغذیه به شما كمك می كند.
6- قبل از فعالیت شدید مانند ورزش ،كودك نیاز به مواد قندی دارد و در این مواقع حتی می توان از قندهای ساده مثل شكلات،آب نبات و….در صورت نیاز استفاده نمود. البته بهتر است فعالیت ورزشی مداوم ، بیش از یك ساعت طول نكشد.كودك هر ساعت باید تغذیه شود.
7-اگر برای كودك جشن تولد گرفتید ، می توانید از شیرین كننده های مصنوعی برای كیك و شربت و….استفاده كنید. سالی یك بار خوردن كیك تولد درتنظیم قند خون مشكل زیادی ایجاد نمی كند ولی با نظر پزشك ، می توانید چند واحد انسولین كریستال قبل از خوردن مقادیر زیاد كیك و شیرینی توسط كودك ، به او تزریق نمایید.
8- رژیم غذایی كودك باید آزاد باشد ولی این به آن معنی نست كه هر چه قدر دلش خواست مواد قند مصرف كند . بهتر است مواد قندی ساده (به جز میوه ها كه حاوی املاح و ویتامینها هستند) از برنامه غذایی كودك حذف شوند و میوه های خیلی شیرین مانند انگور،خربزه و انجیر نیز به ندرت استفاده شوند.

یكی از موارد فوریتی ( اورژانس ) كه یك كودك دیابتی با آن ممكن است مواجه شود ، افت قند خون است كه یك احساس ضعف و گرسنگی و یا بی هوشی و اغما ممكن است نشانه ی آن باشد.

• وقتی كه كودك یك وعده غذا را فراموش كند.
• اگر هوا خیلی گرم وخیلی سرد باشد.
• اگر ورزش شدید بدون تغذیه مناسب انجام شود .
• اگر انسولین بیش از نیاز مصرف شود.

در موارد خفیف تا متوسط پایین افتادن قند خون، ‌علامتهای زیر بروز می كند :

1- لرزش دست و احساس لرزش در عضلات
2- پوست رنگ پریده
3-عرق سرد
4- ضربان تند قلب
5- گرسنگی
6-بی قراری و گریه
7- سیاهی رفتن چشمها
8-خستگی و خواب آلودگی
9- سردرد
10-عدم تمرکز

• باید به سرعت یك غذای شیرین مثل آب میوه ، نوشابه ، نصف لیوان آب و 5-4 حبه قند به كودك بدهید . بهتر از شیرینی های جامد استفاده نكنید تا در صورت ایجاد تشنج ، غذا به راههای هوایی كودك وارد نشود.
• اگر پس از 10 تا 15 دقیقه كودك احساس بهبود نكرد، ‌این كار را تكرار نمایید .
• دنبال بهتر شدن حال كودك ، باید یك ماده غذایی كه قند آن جذب طولانی- تری دارد به وی بدهد تا دوباره افت قند تكرار نشود. نمونه ی چنین غذاهایی ساندویچ پنیر یا شیر با چند عدد بیسكویت است.

1- كاهش هوشیاری ( بی هوشی )
2- تشنج

• به كودك بی هوش نباید از راه دهان غذا یا نوشیدنی بدهید چون وارد ریه شده او را خفه می كند.
• كودك را به پهلو خوابانده چانه اش را به سمت پایین بكشید .
• به فوریتهای پزشكی خبر دهید .
• اگر آمپول گلوكاگون در دسترس دارید، مقداری از آمپول را طبق دستور پزشك به صورت زیر جلدی یا عضلانی به كودك تزریق كنید .
• در مواردی كه گلوكاگون در دسترس نیست ،‌می توان از تنقیه ی محلول گلوكز استفاده نمود.

• انسولین دردسترس بدن كم باشد یا بیمار تزریق انسولین را فراموش كند.
• غذا زیادتر از حد معمول مصرف گردد.
• ورزش و فعالیت بدنی خیلی كم شود.
• بدن در اظطراب یا بیماری ( گلو درد ، سرما خوردگی ) و … قرار گیرد.

1- تشنگی
2- خستگی و ضعف
3- افزایش دفعات ادرار
4- تاری دید

• اندازه گیری قند خون با گلوكومتر
• استفاده از غذا ها یا نوشیدنی های بدون قند
• تزریق انسولین كریستال طبق دستور پزشك

1- وقتی بدن نتواند از قند خون به طور كافی استفاده نماید ، شروع به سوزاندن چربی می كند و مواد زائدی به نام كتون تولید می گردد كه به دنبال انباشت آنها در خون ، كتواسیدوز پدید می آید.
2- این وضعیت در تزریق كم و نامناسب انسولین رخ می دهد.
3- كتواسیدوز یكی از وضعیت های بسیار اورژانس در بیماران دیابتی نوع 1 است و باید به سرعت درمان شود وگرنه به بیهوشی یا اغمای دیابتی می انجامد.

1- كاهش آب بدن ، چشمان گودرفته و لبهای خشك و پوسته پوسته شده
2- خواب آلودگی و تنفس دشوار
3- استفراغ
4- درد شكم
5- تنفس با بوی میوه گندیده

• اگر كودك هوشیار است مایعات بدون قند به او بدهید.
• سریعاً كودك را به اورژانس برسانید.

گلوكومتر دستگاه كوچك و قابل حملی است كه به وسیله ی آن می توان غلظت قند خون را به آسانی با گرفتن نمونه ای اندك از خون محیطی ،‌اندازه گرفت.

1- پدر و مادر باید آگاهی خود را در مورد بیماری قند افزایش دهند و تنها توصیه ی پزشكان و افراد صلاحیت دار را اجرا كنند .
2- زیاده روی در سخت گیری یا آزادی دادن بیش از حد ،‌در مورد كودك دیابتی درست نیست
3- از تبعیض قائل شدن برای كودك دیابتی باید پرهیز كرد .
4- یكی از ویژگی های دیابت كودكان این است كه نشانه های آن ممكن است به سرعت و ناگهانی بروز كنند و به سرعت و موقتاً از بین بروند كه گاهی والدین با مشاهده این وضع ،‌تزریق انسولین را متوقف می سازند . باید توجه داشت كه این دوران بهبود كه به آن « ماه عسل » بیماری می گویند گذراست و به زودی نشانه های بیماری دوباره پدیدار خواهند شد. این حالت اغلب 2-1 ماه پس از شروع دیابت رخ می دهد ومعمولاً 2-1 ماه و گاهی یك سال طول می كشد. در این دوره وظیفه والدین اندازه گیری منظم قند خون و ادرار و كاهش تدریجی مقدار انسولین است .
5- همچنین اغمای دیابتی در كودكان زیاد دیده می شود .
6- وقتی كودك وارد مدرسه شد ،‌باید اولیای مدرسه و معلم او در مورد بیماری اش صحبت شود تا آنها بدانند كه كودك در ساعات خاصی نیاز به تغذیه و تزریق انسولین دارد و اگر دچار افت قند شد ،‌چگونه به او كمك كنند .
7- گاهی مسائل جالب توجهی اتفاق می افتد ؛ مثلاً كودك دیابتی كه در درس حساب قوی بوده ،‌ناگهان در این درس افت شدید پیدا می كند ولی بعد ها معلوم می شود كه زمان درس حساب قبل از نهار یا پس از ساعت ورزش بوده است . در این زمانها قند كودك در حد پایین است و تمركز و دقت و درك او هم كاهش مییابد .
8- مسائل روانی كودك اهمیت زیادی دارند. كودك دیابتی حس می كند با دوستانش فرق دارد به ویژه كه از خوردن بستنی و نان خامه ای محروم است . باید فضایی ایجاد گردد كه كودك غم ها و ناراحتی هایش را با والدین در میان بگذارد .
9- وقتی كودك به میهمانی ، مسافرت و … می رود، سرنگ و شیشه انسولین و برنامه غذایی اش را نباید فراموش كند.